Waar moet je als OR aan denken bij een reorganisatie?

Als gevolg van de aanhoudende problematiek met betrekking tot Covid-19 en de door de overheid verscherpte maatregelen, kondigen veel bedrijven reorganisaties aan. Alvorens uitvoering gegeven kan worden aan een reorganisatie, zal er intern een heel reorganisatietraject opgezet moeten worden. Op het moment dat een organisatie een ondernemingsraad (OR) heeft, heeft deze OR een belangrijke rol in dit traject. De praktijk laat evenwel zien dat veel OR-leden niet goed weten wat ze kunnen verwachten in een reorganisatietraject en waar ze op moeten letten. In deze blog zal ik kort stilstaan bij het reorganisatietraject en de rol van de OR daarin. Meer informatie over het medezeggenschapsrecht vindt u op onze pagina medezeggenschapsrecht of bij een van onze advocaten arbeidsrecht.

Adviesrecht

Op grond van artikel 25 WOR heeft de OR adviesrecht als het gaat om ingrijpende maatregelen op juridisch, economisch en organisatorisch gebied. Wanneer een ondernemer voornemens is een besluit te nemen dat leidt tot een belangrijke wijziging in de organisatie, dan moet de ondernemer dit voorgenomen besluit voor leggen aan de OR.

Om te bepalen of het besluit voorgelegd moet worden, hangt af van de vraag of hier sprake is van een belangrijke wijziging. Of sprake is van een belangrijk besluit, wordt bepaald aan de hand van de vraag hoeveel werknemers worden geraakt door het besluit. Voorbeelden van belangrijke wijzigingen zijn volgens de jurisprudentie:

* fte’s op een afdeling wordt gewijzigd;

* afdelingen worden samengevoegd;

* afdelingen worden opgeheven.

Een ondernemer kan ook, ongeacht de omvang van het besluit op het personeelsbestand, besluiten de OR om advies te vragen. Door het vragen van advies, wordt het onderwerp per definitie belangrijk geacht.

Voorgenomen besluit: wees alert

Is sprake van een belangrijk voorgenomen besluit, dan zal de ondernemer tijdig een adviesaanvraag moeten indienen. Tijdig houdt in dat de OR nog invloed moet kunnen uitoefenen op het voorgenomen besluit. Dit houdt in dat de ondernemer nog niet het besluit kan uitvoeren of al principeakkoorden mag ondertekenen. Wees als OR dan ook scherp op wat er binnen de organisatie speelt en of er wijzigingen worden aangebracht. Gebruik de overlegvergaderingen met het bestuur ook om in zicht te krijgen in de ontwikkelingen en visies voor de toekomst.

Het komt daarnaast nog weleens voor dat een ondernemer een adviesaanvraag mondeling doet. Vraag als OR altijd een schriftelijke aanvraag. Op grond van artikel 25 WOR is de ondernemer ook verplicht dit schriftelijk te doen.

Inhoud aanvraag

De ondernemer is op grond van de wet verplicht een aantal onderdelen op te nemen in de aanvraag, denk hierbij aan:

* Wat houdt het voorgenomen besluit exact in?

* Wat is de aanleiding om tot dit voorgenomen besluit te komen?

* Wat is de impact van het besluit op het personeel?

* Welke maatregelen worden getroffen om de gevolgen voor de werknemers op te vangen?

* Is er onderzoek gedaan naar eventuele andere maatregelen om de gevolgen voor het personeel te voorkomen?

Mocht de OR vinden dat de ondernemer te weinig informatie heeft aangeleverd, dan heeft de OR uiteraard het recht om hier nog nadere vragen over te stellen. In de praktijk zien we dat hier nog te weinig gebruik van wordt gemaakt. Veel OR-leden vrezen dat de ondernemer hen dan als “lastig” bestempelt. Dit is echter geenszins het geval. Een goed en afgewogen advies kan enkel gegeven worden op basis van volledige informatie.

Adviestermijn OR reorganisatiebesluit

Bij de adviesaanvraag wordt door de ondernemer over het algemeen gelijk een termijn gegeven waarbinnen de ondernemer een advies verwacht. De OR hoef zich hier in beginsel niet aan te houden. Op grond van de WOR, moet de OR echter wel binnen een redelijke termijn adviseren. Wat een redelijke termijn is, hangt sterk af van het voorgenomen besluit.

Het advies van de OR kan positief of negatief zijn. Overigens kan de OR er ook voor kiezen om zich van advisering te onthouden. Dit komt echter niet vaak voor. Immers, door niet te adviseren ontneemt de OR zichzelf een kans om invloed uit te oefenen op het beleid van de ondernemer.

De OR kan ervoor kiezen om de achterban te raadplegen voordat het advies wordt geformuleerd. Een achterbanraadpleging wordt veelal gedaan bij besluiten die veel impact hebben op de organisatie en het personeelsbestand. Denk hierbij aan het sluiten van een sociaal plan met de ondernemer. Informeer een ondernemer wel op het moment dat een achterbanraadpleging gehouden worden. Wellicht dat de ondernemer ook nog aanvullende informatie voor het personeel wil verstrekken.

Gedurende een reorganisatietraject krijgen OR-leden vaak ook te maken met complexe juridische vraagstukken. Hiervoor kan de OR zich ook laten bijstaan door een deskundige. De kosten voor deze deskundige worden gedragen door de ondernemer.

Besluit van de ondernemer

De ondernemer moet bij het nemen van het besluit ook het advies van de OR meenemen in de besluitvorming. De ondernemer is overigens niet verplicht om het advies van de OR geheel op te volgen.

Besluit de ondernemer om het advies van de OR naast zich neer te leggen, dan moet de ondernemer dit besluit wel goed motiveren en dient de ondernemer ook aandacht te besteden aan de overwegingen van de OR.

De OR kan in dat geval besluiten het besluit van de ondernemer voor te leggen aan de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam. In de praktijk komt dit niet vaak voor, omdat de ondernemer en de OR in dit soort gevallen met elkaar in gesprek gaan en in onderling overleg tot een oplossing komen.

Handvatten voor de praktijk

1. Maak zo effectief mogelijk gebruik van de overlegvergaderingen met het bestuur. Probeer tijdens deze vergaderingen al inzichten te krijgen in eventuele toekomstplannen. Zorg ervoor dat je als OR als partner gezien wordt, zodat de bestuurder ook tijdig in overleg treedt met de OR om van gedachten te wisselen.
2. Maak gebruik van het recht om de achterban te raadplegen voor omvangrijke besluiten.
3. Heeft de ondernemer onvoldoende informatie verstrekt, maak dan gebruik van het recht om meer informatie te vragen.
4. Gaat het om (complexe) juridische vraagstukken, roep dan tijdig bijstand van een deskundige in.
   
   JPR Advocaten staat in reorganisatietrajecten zowel de ondernemer als de OR bij. JPR biedt voorts trainingen aan voor een OR. Heeft u vragen over een reorganisatietraject of een voorgenomen besluit, neem dan contact op met onze advocaten arbeidsrecht.