Ruim 10 jaar nadat de eerste plannen voor een wetsvoorstel ter bescherming van klokkenluiders zijn geïnitieerd, is op 1 maart 2016 door de eerste kamer ingestemd met de Wet Huis voor klokkenluiders (hierna te noemen: de Wet). De Wet treedt per 1 juli 2016 in werking. Deze Wet is erop gericht om het melden van maatschappelijke misstanden door werknemers binnen organisaties in goede banen te leiden. De Wet biedt een beschermde positie voor werknemers die besluiten ‘de klok te luiden’. Verder geeft de Wet een basis voor intern en extern onderzoek naar misstanden.
Interne melding
Wanneer er een vermoeden van een misstand bestaat, dient de klokkenluider eerst intern de klok te luiden, zodat de organisatie zelf in staat wordt gesteld onderzoek te verrichten en de misstand weg te nemen. Wanneer de misstand niet binnen een redelijke termijn wordt weggenomen of er geen verbetering optreedt, kan de klokkenluider zijn vermoeden extern melden. Voor deze externe melding is het zogenoemde ‘Huis voor klokkenluiders’ opgericht.
Op basis van de Wet dienen organisaties waar vijftig of meer personen werkzaam zijn een klokkenluidersprocedure in te stellen. In deze klokkenluidersprocedure dienen de volgende punten te worden geregeld:
- de wijze waarop wordt omgegaan met interne meldingen van vermoedelijke misstanden;
- de definitie van een vermoedelijke misstand;
- bij welke functionaris of functionarissen een vermoedelijke misstand dient te worden gemeld;
- de verplichting voor de organisatie om de melding vertrouwelijk te behandelen;
- de mogelijkheid voor werknemers om een adviseur in vertrouwen te raadplegen over een vermoedelijke misstand.
Externe melding
Voor externe meldingen is het zogenoemde Huis voor klokkenluiders in het leven geroepen. Dit Huis krijgt een afdeling advies en een afdeling onderzoek, waar werknemers advies kunnen vragen bij de afdeling advies en een verzoek tot het instellen van een onderzoek kunnen instellen bij de afdeling onderzoek en het doen van aanbevelingen aan de organisatie.
Wat te doen voor 1 juli 2016
Voor 1 juli 2016 dient u in geval er meer dan vijftig werknemers werkzaam zijn bij uw organisatie een klokkenluidersprocedure in te stellen. Denk er daarbij aan om ook de ondernemingsraad instemming ex artikel 27 WOR te vragen voordat de klokkenluidersregeling wordt ingesteld.
Mocht u vragen hebben naar aanleiding van vorenstaande of hulp nodig hebben bij het opstellen van een klokkenluidersprocedure, dan helpen de advocaten van JPR Advocaten u daar graag bij.
Yaşar Bayram
Eva Lammers
Joke Schraagen