Een (te) vaak voorkomend verschijnsel is dat iemand een aantrekkelijke afbeelding op Google vindt en besluit om deze afbeelding op zijn/haar website te gebruiken. Wat men echter vaak vergeet, is dat op deze afbeeldingen auteursrechten van derden rusten. Om zo’n afbeelding te kunnen gebruiken, is de toestemming van de auteursrechthebbende vereist, zelfs als deze afbeelding ‘gewoon op Google te vinden was'. Indien een websitehouder besluit om een op Google gevonden afbeelding toch zonder toestemming van de auteursrechthebbende te gebruiken, schendt hij het auteursrecht van deze rechthebbende.
Donald Trump Jr.
Ook Donald Trump Jr. krijgt mogelijkerwijs te maken met de gevolgen van auteursrechtschending doordat hij een afbeelding heeft openbaargemaakt. In 2010 had David Kittos een foto gemaakt van een witte kom die gevuld was met Skittles. David Kittos heeft deze afbeelding op Flickr geplaatst. Donald Trump Jr. besloot om deze afbeelding te gebruiken voor de campagne van Donald Trump. Hij plaatste deze afbeelding op Twitter en voorzag deze afbeelding van een politieke boodschap: ‘Als ik een kom Skittles had en ik zou je vertellen dat er drie Skittles in zitten waar je dood aan zou gaan, zou je dan een handje vol nemen? Dat is ons Syrische vluchtelingenprobleem.’ Klik hier voor de desbetreffende tweet en afbeelding.
Geen toestemming
Trump Jr. was echter vergeten om toestemming aan David Kittos te vragen voor het gebruiken van de ‘White bowl of candy’-afbeelding. Dat heeft tot gevolg dat Trump Jr. de auteursrechten van David Kittos heeft geschonden. David Kittos richt echter ook zijn pijlen op Donald Trump en Mike Pence. Zij zijn namelijk als afzender vermeld in de tweet van Trump Jr.
Vervolgstappen
David Kittos overweegt momenteel om juridische stappen te ondernemen. Het gaat David Kittos echter niet om het geld. Zijn beweegredenen zijn persoonlijker van aard. Hij is zelf namelijk een vluchteling geweest die Cyprus in 1974 ontvluchtte vanwege de Turkse bezetting. Hij heeft zelfs aangegeven dat indien Trump Jr. voor de publicatie van Kittos’ afbeelding om toestemming had gevraagd, Kittos Trump Jr. geen toestemming zou hebben verleend. David Kittos wil namelijk niet dat zijn afbeelding als een politieke boodschap tegen vluchtelingen wordt gebruikt. Het gebruik van zijn plaatje door Trump Jr. wordt daardoor een principiële kwestie voor de fotograaf.
Schadevergoeding bij het openbaren van auteursrechtelijk beschermde afbeeldingen
Indien een auteursrechtelijk beschermde afbeelding wordt openbaargemaakt zonder toestemming van de rechthebbende, kan de rechthebbende naast het vorderen van een publicatieverbod aanspraak maken op schadevergoeding. De schadevergoeding bevat in ieder geval het bedrag dat de auteursrechthebbende normaliter zou hebben gekregen als licentievergoeding voor het gebruik van zijn afbeelding. Indien een licentievergoeding niet kan worden vastgesteld, dient aansluiting te worden gezocht in wat normaal is in de betrokken branche.
Soms biedt de branche helaas geen soelaas. Om de schadevergoeding vast te stellen, zoeken rechters soms aansluiting bij de tarievenlijst. Deze tarievenlijst bevat een gevarieerde inhoud aan diverse normbedragen voor de berekening van de licentievergoeding die een auteursrechthebbende zou kunnen krijgen voor het gebruikmaken van zijn afbeelding door een derde.
Aanvullende schadevergoeding naast vergoeding van een misgelopen licentievergoeding?
Daarnaast vinden rechters het toekennen van een schadevergoeding steeds vaker onvoldoende als die gelijk is aan de licentievergoeding die een auteursrechthebbende normaliter zou hebben gekregen. Uit ongeveer de helft van de uitspraken van rechters die gaan over schadevergoedingen in geval van auteursrechtinbreuk bij afbeeldingen, blijkt dat rechters soms bij de berekening van de schadevergoeding ook aansluiting zoeken bij de algemene voorwaarden van Dutch Photography. Door aansluiting te zoeken bij deze algemene voorwaarden, kan een auteursrechthebbende in geval van auteursrechtinbreuk aanspraak maken op een schadevergoeding die bestaat uit een verdrievoudigde licentievergoeding.
Een vreemde eend in de bijt
Zulke schadevergoedingen hebben veel pennen van juristen in beweging gebracht. In Nederland is namelijk het uitgangspunt dat alleen daadwerkelijk geleden schade in aanmerking komt voor vergoeding. Additionele ‘bestraffende’ schadevergoedingen hebben geen plek in ons rechtsstelsel.
Desondanks wijzen vele rechters in geval van auteursrechtinbreuk een verdrievoudigde licentievergoeding als schadevergoeding vaak toe. De reden hiervoor is dat sommige rechters van mening zijn dat het niet aantrekkelijk moet worden gemaakt voor gebruikers van auteursrechtelijke beschermde werken om een auteursrechtinbreuk te herstellen door achteraf alsnog de gebruikelijke licentievergoeding te betalen en dan niet slechter af te zijn dan wanneer zij van tevoren toestemming zouden hebben gevraagd. Het is echter de vraag of rechters een zodanig schadevergoedingsbeleid mogen voeren. De Hoge Raad zal hier uiteindelijk over moeten oordelen, wat overigens nog niet is gebeurd.
Naamsvermelding is verplicht
Wat gebruikers van auteursrechtelijke beschermde afbeeldingen (die op Google te vinden zijn) vaak vergeten, is dat ook de naam van de auteursrechthebbende moet worden vermeld. Indien deze gebruikers dit vergeten, zijn zij daarnaast een aanvullende schadevergoeding verschuldigd. Rechters zoeken bij het toekennen van deze schadevergoeding vaak aansluiting bij de gebruikelijke licentievergoeding van een auteursrechthebbende.
Kortom: check altijd of er toestemming nodig is
Indien een afbeelding op Google is te vinden, betekent dat dus niet dat die afbeelding zomaar mag worden gebruikt. Een mogelijke gebruiker van een zodanige afbeelding moet altijd achterhalen of hij voor het gebruik van deze afbeelding toestemming nodig heeft van de auteursrechthebbende. Doet hij dit niet en besluit hij het plaatje toch te gebruiken, dan kan hij schadeplichtig zijn jegens de auteursrechthebbende.
JPR kan u adviseren over het gebruikmaken van afbeeldingen op het internet. Zo kunt u soms zonder toestemming van de auteursrechthebbende toch gebruik maken van een auteursrechtelijk beschermde afbeelding, door bijvoorbeeld een beroep te doen op het citaatrecht, mits voldaan is aan de eisen voor het inroepen van het citaatrecht. Hiervoor dient elk geval afzonderlijk te worden beoordeeld. Mocht u vragen hebben over het gebruik van afbeeldingen op het internet, aarzel dan niet om contact op te nemen met JPR Advocaten.
Eva Lammers
Joke Schraagen
Marjolein Meijer