WIE EIST BEWIJST?

Paul Schepel

Wie eist bewijst? Bewijslast in rechtszaken | JPR Advocaten

Bewijs is het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. In een procedure zijn partijen het meestal niet eens over wat er is gebeurd. De rechter moet dan uitmaken wie wat moet bewijzen. Daar zijn regels voor. Daarmee staat of valt vaak de procedure: vaak kan het nodige bewijs namelijk niet geleverd worden.

Wat staat in de wet?

Uitgangspunt is dat wie een beroep doet op de rechtsgevolgen van bepaalde feiten die feiten moet bewijzen. Als ik beweer een afspraak met u te hebben gemaakt moet ik dat bewijzen. Als u beweert dat u die afspraak bent nagekomen moet u dat bewijzen. Hetzelfde geldt als u beweert dat de afspraak later ongedaan is gemaakt. Dat lijkt simpel, maar is het niet.

Praktijkvoorbeeld

Om dit uit te leggen, deel ik een recent voorbeeld uit de rechtspraak van de Hoge Raad. Het gaat om de beroepsaansprakelijkheid van een advocaat. A is eigenaar van een huis en verhuurt dat aan B. B op zijn beurt verhuurt het aan C. Het huis brandt af. Bij het blussen blijkt er een wietplantage in het huis te zijn. Deze was aangelegd door de onderhuurder C. De schade is niet verzekerd. De eigenaar geeft een advocaat opdracht de schade op de onderhuurder C te verhalen. De advocaat laat de zaak echter liggen. Het gevolg is dat de vordering verjaart (de termijn daarvoor is vijf jaar na het bekend worden van de schade en de daarvoor aansprakelijke partij). De eigenaar stelt de advocaat aansprakelijk voor deze fout.

Wat voeren partijen aan?

De advocaat voert twee verweren:

De onderhuurder bood geen verhaal (had geen geld), dus een procedure zou zinloos zijn geweest;
De eigenaar heeft zijn schade niet beperkt door het huis niet te herbouwen (ging met name over de gemiste huurinkomsten).

De eigenaar stelde daartegenover:

De onderhuurder had wel vermogen in de vorm van een eigen huis met overwaarde;
Ik had geen geld om het huis te herbouwen en had net een kind gekregen.

Wie moet nu wat bewijzen?

Oordeel rechter

Er is geen discussie over de aansprakelijkheid van de onderhuurder. Vast stond dat de onderhuurder de wietplantage had aangelegd. Het is algemeen bekend dat een wietplantage zorgt voor extra brandgevaar. Als er dan brand uitbreekt, neemt de rechter aan dat de wietplantage de oorzaak is, tenzij de onderhuurder een andere oorzaak aantoont (ook een regel van bewijslastverdeling overigens). Het hof nam dus aan dat de onderhuurder met succes aansprakelijk had kunnen worden gesteld. Volgens het gerechtshof moest de advocaat bewijzen dat de onderhuurder geen verhaal bood. Aan bewijs van het tweede verweer kwam het hof niet toe. De advocaat had daarvoor te weinig aangevoerd.

Mis, zegt de Hoge Raad. Wie schadevergoeding eist moet (onder andere) bewijzen dat de schade het gevolg is van de door de wederpartij gemaakte fout. De eigenaar moet dus bewijzen dat het aan de advocaat was te wijten dat hij geen schadevergoeding van de onderhuurder kreeg. Met andere woorden: de eigenaar moet bewijzen dat de onderhuurder daadwerkelijk de schadevergoeding had kunnen betalen als de advocaat zijn werk wél goed had gedaan.

Dat ligt anders bij het verweer dat de eiser zijn schade niet heeft beperkt. Dat is een, zoals dat heet, zelfstandig verweer en dan moet de gedaagde bewijzen. De advocaat had echter onvoldoende aangevoerd om aan bewijslevering toe te komen. Met die beslissing van het hof was de Hoge Raad het wel eens.